- Dutch translation below - 

Vulnerable to sea level rise

Constructions close to the sea make coastal areas extra vulnerable, Lansu emphasizes in her dissertation. “The narrower a coast, the sooner you will run into problems with rising sea levels.” In addition to those weaker defenses, narrower coasts are also bad news for biodiversity, Lansu found in a comparative study in both the Netherlands and the United States. In the Netherlands, together with colleagues, Lansu visited 35 dune areas. In each of these areas, they walked a transect perpendicular to the coastline and determined plant diversity every hundred meters. She did the same along 12 transects in the states of Florida and Georgia. Lansu: "It was clear that the wider the coast was, the greater the plant diversity. Especially the first two kilometers, that diversity increased rapidly."

In the Netherlands, only coastal areas of at least 3.8 kilometers wide reached their maximum plant diversity. "But unfortunately, such wide zones are rare. Dutch dune areas are on average no more than one kilometer wide, leaving plant diversity stuck at half the possible level," Lansu said. 

Manage better or plan smarter

The limited biodiversity in narrow coastal strips can be boosted to some extent by nature management. But much more important, Lansu argues, is spatial planning. "We will have to take into account rising sea levels and avoid further hardening our coasts. We also need to start looking at coastal expansion, as has been done in the Netherlands with the ‘Sand Motor’ near the village of Monster."

The Sand Motor is a place where a gigantic amount of sand was deposited off the coast once in 2011, only to have it spread naturally along the coast. Lansu: "At that spot you can already see quite a few embryonic dunes forming on the newly raised beach. But future coastal expansion could stimulate natural sand dynamics and associated biodiversity even better. After all, biodiversity is not a luxury. It is our insurance for the future, for coastal defense, drinking water supply and in general also for our food supply."

De kust zit klem (en dat is slecht voor de biodiversiteit en voor ons)

Wereldwijd staan kustgebieden onder toenemende druk van oprukkende bebouwing. De afstand tussen de zandige kustlijn en de eerste menselijke bouwsels bedraagt gemiddeld over de hele wereld minder dan 400 meter. En hoe smaller een kustlijn is, hoe lager ook de biodiversiteit. Dat blijkt uit het proefschrift waar kustecoloog Eva Lansu op 20 mei op zal promoveren aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Die ‘kustbeknelling’ is niet alleen een probleem voor de biodiversiteit, het raakt ook onze kustverdediging en onze drinkwatervoorziening”, stelt Lansu.

Alle zandstranden

Voor haar promotieonderzoek analyseerde Lansu een enorme database die eerder door collega’s van de TU Delft en Deltares was aangelegd, van alle (ijsvrije) zandstranden op de wereld. Over dat kaartenbestand legde ze een andere kaart van alle bebouwing en verharde wegen. Daarmee berekende ze de afstand langs een haakse lijn vanaf de hoogwaterlijn tot de eerste bebouwing.

De gemiddelde 390 meter die over de hele wereld uit die metingen kwam, is schokkend weinig, stelt Lansu. “Voor een badplaats als Zandvoort of Scheveningen klinkt het misschien nog als veel ruimte, maar als je bedenkt dat het een gemiddelde is waar ook de stranden van Walvisbaai in Namibië of het Amazonegebied in Zuid-Amerika onder vallen, dan bouwen we opvallend dicht op de kust.”

Kwetsbaar voor zeespiegelstijging

Die bebouwing zo dichtbij zee maakt kustgebieden extra kwetsbaar, benadrukt Lansu in haar proefschrift. “Hoe smaller een kust, hoe eerder je in de problemen zult komen bij een stijgende zeespiegel.”

Naast die zwakkere verdediging, zijn smallere kusten ook slecht nieuws voor de diversiteit in de natuur, zo stelde Lansu vast in een vergelijkend onderzoek in zowel Nederland als de Verenigde Staten. In Nederland bezocht zij met collega’s 35 duingebieden. In elk duingebied liepen ze een transect haaks op de kustlijn en bepaalden om de honderd meter de plantendiversiteit. Hetzelfde deed zij langs 12 transecten in de staten Florida en Georgia. Lansu: “Daarbij was het duidelijk dat hoe breder de kust was, hoe groter de diversiteit aan planten. Met name de eerste twee kilometer nam die diversiteit snel toe.” In Nederland bereikten alleen kustgebieden van minstens 3,8 kilometer breed hun maximale plantendiversiteit. “Maar helaas zijn zulke brede zones zeldzaam. Nederlandse duingebieden zijn gemiddeld niet meer dan één kilometer breed, waardoor de plantendiversiteit blijft steken op de helft van het mogelijke niveau.”, aldus Lansu. 

Beter beheren of slimmer plannen

De beperkte biodiversiteit in smalle kuststroken kan tot op zekere hoogte worden gestimuleerd door natuurbeheer. Maar veel belangrijker, stelt Lansu, is de planologie. “We zullen rekening moeten houden met stijgende zeespiegels en onze kusten niet verder moeten volbouwen. Daarnaast moeten we ook naar uitbreiding van de kust gaan kijken, zoals dat in Nederland bij de Zandmotor bij Monster is gedaan.”
De Zandmotor is een plek waar in 2011 eenmalig een gigantische hoeveelheid zand voor de kust is gestort, om dat vervolgens langs natuurlijke weg over de kust te laten verspreiden. Lansu: “Op die plek zie je nu al flink wat embryonale duintjes op het opgespoten strand ontstaan. Maar bij toekomstige kustuitbreiding zou nog meer rekening gehouden kunnen worden met het stimuleren van natuurlijke zanddynamiek en bijbehorende biodiversiteit. Per slot van rekening is die biodiversiteit geen luxe. Het is onze verzekering voor de toekomst, voor kustverdediging, drinkwatervoorziening en in het algemeen ook voor onze voedselvoorziening.”