BLOG 6 | 29 oktober 2019
Door Geert Aarts
Triple S met de triple D: Schaven, spoelen en sorteren
Na vele dagen voorbereidingen is het moment eindelijke daar. We verlaten de NIOZ haven op Texel met de Pelagia en enkele uren later kunnen we dan de eerste schaaftrek doen. Als eerste bemonsteren we die plekken die intensief gebruikt werden door onze gezenderde zeehonden. Het is natuurlijk ontzettend spannend om eindelijk eens te zien welke bodemgemeenschappen zeehonden selecteren en wat ze daar aantreffen. Zit er inderdaad zandspiering in? Of komen er hele andere visgemeenschappen voor? Als de vangst wordt uitgestort, komt daar het verlossende antwoord; tussen het zand en schelpengruis zien we de langgerekte zilverkleurige vissen verschijnen: zandspiering!
Een boel vis
Wat ons meteen opvalt is dat we relatief veel vis vangen. Een snelle, voorlopige schatting suggereert dat er gemiddeld zo’n 300 gram vis zit in een schaaftrek. Dat lijkt misschien weinig, maar het bemonsterde oppervlak van de schaaf is erg klein, namelijk ongeveer 10m2, vergelijkbaar met het oppervlakte van een kleine slaapkamer. Van die vis bestaat ruim de helft uit zandspiering. Dit bevestigd het vermoeden dat zandspiering een belangrijke rol speelt in dit deel van onze kustwateren. Lees meer over dit onderzoek naar zandspiering.
De dikke en de dunne
Na de vangst meten en wegen we ook alle gevangen vissen. Een van de dingen die meteen opvalt is dat individuen van dezelfde lengte zo verschillen in hun gewicht. Zo kan in een en dezelfde trek de ene zandspiering van 14 cm slechts 7 gram wegen, terwijl een andere meer dan 10 gram weegt. Dat roept meteen een hoop vragen op. Hoe kan het nu dat ze zoveel verschillen? Heeft het te maken met de paaitijd die in het voor- en najaar plaatsvindt? Of is het net voor de winter belangrijk om een goede energievoorraad te hebben? Betekent het dat de magere dieren misschien minder succesvol zijn geweest in het verzamelen van voedsel? Of hebben de zwaardere individuen gewoon meer tijd besteed aan het foerageren in de water kolom? Dat foerageren is niet helemaal zonder risico, want je kunt zomaar belanden in de maag van een roofvis of zeezoogdier. Dus misschien kent ook zelfs de zandspiering verschillende persoonlijkheden: de dappere, dikke zandspiering en de schichtige, dunne zandspiering. Kortom, zo’n expeditie levert nieuwe inzichten op, maar roept ook weer een hoop nieuwe vragen op.
BLOG 5 | 27 oktober 2019
Door Lodewijk Walraven
Sabellaria riffen nu ook gevonden op het Friese Front
Afgelopen vrijdag werden er in de zandige zuidwesthoek van het Natura 2000 gebied 'Friese Front' kolonies gevonden van de zandkokerworm Sabellaria spinulosa. Volgens expeditieleider Rob Witbaard een bijzondere vondst omdat deze in campagnes in 2006 en 2012 niet in dit gebied zijn gevonden. In 2017 werden deze riffen al op de Bruine Bank gevonden door onderzoekers van het DISCLOSE project.
De zandkokerworm Sabellaria spinulosa vangt zandkorrels uit het water en kan uitgebreide riffen vormen. Deze riffen bieden onderdak en ondergrond aan veel diersoorten waardoor de biodiversiteit lokaal toeneemt.
BLOG 4 | 26 oktober 2019
Door Lodewijk van Walraven
We vinden tijdens deze expeditie zeer interessante Noordzee fauna:
BLOG 3 | 25 oktober 2019
Door Arjen Speksnijder en Berry van der Hoorn (Naturalis)
Met de NIOZ 'kaasschaaf' struinen we de zeebodem af naar mariene specimens voor de Naturalis DNA database. Met een enthousiast team zijn we lange dagen (en avonden) aan het sorteren en identificeren. Tot nu toe heel succesvol. We hebben 88 soorten gevonden, waarvan 39 nieuw voor onze Noordzee DNA barcoding database. We vertrekken nu naar het Natura 200 Friese Front gebied, met een aantrekkende wind en hogere golven.
Aan boord kunnen we in de labcontainer mariene specimens direct prepareren voor de Naturalis DNA databank. Prima faciliteiten!
BLOG 2 | 24 oktober 2019
Door Lodewijk van Walraven
Gisteravond landde een grote zwerm spreeuwen op het schip! In het trekseizoen wordt het schip vaak door vogels gebruikt als rustplaats. Overal hoorde je de kwetterende vogels.
BLOG 1 | 22 oktober 2019
Door Lodewijk van Walraven
De eerste succesvolle schaaftrekken zijn binnen, tussen een paar honderd kilo schelpen en gruis veel leven, waaronder ook een aantal zandspieringen, waar we naar op zoek zijn.
Lees hier alvast meer achtergrondinformatie over het onderzoek naar zandspiering als voedsel voor grijze en gewone zeehonden. https://www.nioz.nl/en/news/zandspiering-onbekend-maakt-onbemind
Rob Witbaard
