Veni grant for Bastiaan von Meijenfeldt to study ancient cellular membrane mystery

 - Dutch article follows below - 

The Veni is a personal scientific grant aimed at promising researchers who have recently obtained their PhD, granted by Dutch research organisation NWO. The grant instrument allows recipients to conduct research of their own choosing. The topics vary greatly, from identifying the moments when children are most at risk of being taken into care within youth protection programmes, to improving the quality of surgery with video analysis or safeguarding biodiversity through law.

The lipid divide

Bastiaan von Meijenfeldt has been awarded the Veni for his project on an ancient cellular membrane mystery. “All living cells are surrounded by a membrane consisting of mostly lipids”, he explains. “We can distinguish two membrane types, each with distinct main lipid components. Why cells of different organisms incorporate one or the other lipid type, and how this ‘lipid divide’ came to be, is still unknown.”

Understanding early life as well as cellular membranes

To unravel this, von Meijenfeldt will study the proteins that are embedded in both membrane types. Using large-scale computational analyses he will investigate the constraints that the lipids exert on membrane proteins, so he can reconstruct the evolution of the lipid divide. The results of his project will be important for understanding early life, the rise of complex cells, and the detailed functioning of cellular membranes.

Von Meijenfeldt: “I like puzzles, and understanding the membrane is like assembling a super complex puzzle. With the Veni, I will be able to uncover how the pieces of the two different membrane types fit together, and explain an important feature of the history of life on Earth.”

About the Veni programme

The Veni grants are awarded annually by NWO. A total of 1,365 pre-proposals were submitted, and of these 469 full proposals were submitted. Exactly 200 proposals were granted with a Veni. These were divided between 66 in Science (ENW), 78 in Social Sciences and Humanities (SSH), 25 in Applied and Engineering Sciences (AES), and 31 grants at ZonMw (biomedical and medical research).

Bastiaan von Meijenfeldt ontvangt Veni voor onderzoek naar oeroud celmembaan-mysterie

NIOZ-onderzoeker Bastiaan van Meijenfeldt heeft een Veni-beurs toegekend gekregen voor zijn onderzoek naar een oeroud mysterie in celmembranen. Met de beurs van 320.000 euro wil hij inzicht krijgen in de evolutie en oorsprong van twee membraantypes die voorkomen in alle levende cellen.

Een Veni is een persoonlijke wetenschappelijke toekenning bedoeld voor veelbelovende onderzoekers die recent gepromoveerd zijn. De beurzen worden jaarlijks toegekend door wetenschapsfinancier NWO, en stellen de wetenschappers in staat om onderzoek te doen naar een onderwerp van hun eigen keuze. Die onderwerpen lopen sterk uiteen: van het identificeren van de momenten waarop kinderen het grootste risico lopen om in jeugdzorg terecht te komen, tot het verbeteren van de kwaliteit van chirurgie met videoanalyse of het waarborgen van biodiversiteit door middel van wetgeving.

De ‘lipidescheiding’

Bastiaan von Meijenfeldt heeft de Veni gekregen voor zijn onderzoek naar een oeroud celmembraan-mysterie. “Alle levende cellen zijn omringd door een membraan, dat voornamelijk uit lipiden, dat zijn vetten, bestaat,” legt hij uit. “We kunnen twee soorten membranen onderscheiden, die verschillen in hun belangrijkste lipiden. Waarom cellen van verschillende organismen het ene of het andere type lipide bevatten en hoe deze ‘lipidescheiding’ is ontstaan, is nog onbekend.”

Begrip van celmembranen en van het ontstaan van leven

Om dit te ontrafelen, zal Von Meijenfeldt de eiwitten bestuderen die in beide membraantypen voorkomen. Met behulp van grootschalige computationele analyse berekent hij de beperkingen die de lipiden uitoefenen op de membraaneiwitten, zodat hij de evolutie van de lipidenscheiding kan reconstrueren. De resultaten van zijn onderzoek zijn van belang voor ons inzicht in het ontstaan van het leven en van complexe cellen, en geven gedetailleerdere kennis in he functioneren van celmembranen.

Von Meijenfeldt: “Ik hou van puzzels, en het begrijpen hoe een celmembraan werkt en is opgebouwd is eigenlijk het in elkaar zetten van een enorme complexe puzzel. Met deze Veni hoop ik te ontdekken hoe de puzzelstukjes van de twee membraantypen in elkaar passen, en zo een belangrijke stap in de geschiedenis van het leven op aarde te kunnen verklaren.”

Over het Veni-programma

De Veni’s worden jaarlijks toegekend door wetenschapsfinancier NWO. In totaal werden voor deze ronde 1365 preproposals ingediend, waarvan uiteindelijk 469 als volledige aanvraag zijn ingestuurd. Precies 200 aanvragen hebben een Veni toegekend gekregen. Deze zijn verdeeld over verschillende (grote) wetenschapsgebieden: 66 bij Exacte en Natuurwetenschappen (ENW), 78 bij Sociale en Geesteswetenschappen (SGW), 25 bij Toegepaste en Technische Wetenschappen (TTW), en 31 beurzen bij ZonMw (medisch en biomedisch onderzoek).