On 3 November, NWO announced which projects it will fund in the field of large-scale research infrastructure (LSRI). One of the projects involves an expansion of the KM3NeT neutrino telescope on the seabed of the French part of the Mediterranean Sea.

Clicks from whales

The project is led by the National Institute for Subatomic Physics (Nikhef). It is called KM3NeT++ and NWO is now investing €11.8 million in enlarging and expanding the network with underwater microphones and biomass sensors, in addition to €6.8 million in contributions from the partners. One of the partners is NIOZ. Fleur Visser has been involved since 2023. She can detect whale clicks with the microphones. In addition, NIOZ is involved in the design and construction of anchors for deep-sea instrumentation.

The extremely sensitive light sensors, built to detect flashes of light from neutrinos from space, also measure in detail the biological light produced by life in the deep sea. In combination with echo sounders, which measure the density of deep-sea life, this creates a large, multidisciplinary measurement network – which researchers can also read in real time.

The deep sea is difficult to observe

The ecology of the deep sea is almost completely unknown because it is so difficult to observe, says Visser. 'The scale at which we will observe whale hunting is unique worldwide. This allows us to understand in more detail when and how these top predators can benefit from the deep sea in relation to the distribution and densities of their prey. Through long-term observations, we can also see how the system is changing and how this affects the balance of the ecosystem.

NWO-subsidie om neutrino’s en walvisgeluiden te meten

Netwerken van onderwatermicrofoons en lichtsensoren in de Middellandse zee, waarmee deeltjesonderzoekers mysterieuze neutrino’s willen detecteren, nemen ook walvisgeluid waar. En de bioluminiscentie van hun prooien: diepzeevis en inktvis. NIOZ-onderzoeker Fleur Visser neemt deel aan een nationaal project dat bijna 19 miljoen euro krijgt van wetenschapsfinancier NWO.

NWO maakte 3 november bekend welke projecten het financiert op het gebied van grootschalige onderzoeksinfrastructuur (LSRI). Een van de projecten gaat om een uitbreiding van de KM3NeT-neutrinotelescoop op de bodem van het Franse deel van de Middellandse zee.

Kliks van walvissen

Het project wordt aangevoerd door het Nationaal instituut voor subatomaire fysica (Nikhef). Het heet KM3NeT++ en NWO investeert nu enerzijds 11,8 miljoen euro in het vergroten en uitbreiden van het netwerk met onderwatermicrofoons en biomassasensoren, naast 6,8 miljoen in bijdragen door de partners. Een van de partners is het NIOZ. Fleur Visser is betrokken sinds 2023. Zij kan met de microfoons kliks van walvissen detecteren. Daarnaast is het NIOZ betrokken bij het ontwerp en bouw van ankers voor de diepzee instrumentatie.

De extreem gevoelige lichtsensoren, gebouwd om lichtflitsjes van neutrino’s uit de ruimte te detecteren, meten ook in detail het biologische licht, geproduceerd door het leven in de diepzee. In combinatie met echo sounders, die de dichtheid van het diepzeeleven meten, ontstaat hiermee een groot, multi-disciplinair meetnetwerk – dat onderzoekers bovendien in real-time kunnen uitlezen.

Diepzee is moeilijk te observeren

De ecologie van de diepzee is bijna compleet onbekend, omdat we daar zo moeilijk kunnen observeren. Zegt Visser. ‘De schaal waarop we straks de jacht van walvissen kunnen waarnemen, is wereldwijd uniek. Hiermee kunnen we in meer detail te begrijpen wanneer en hoe deze toppredatoren kunnen profiteren van de diepzee in relatie tot de verspreiding en dichtheden van hun prooi. Door langetermijn-observaties zien we ook hoe het systeem verandert en welke invloed dit heeft op de balans van het ecosysteem.