Nanoplastic in zee – hoeveel is het en kunnen microben het opeten? 3,5 miljoen EU-subsidie voor Helge Niemann
Helge Niemann krijgt voor zijn project NanoMare een ERC Advanced Grant van 3,5 miljoen euro. De biogeochemicus gaat daarmee onderzoek doen naar nanoplastics in de oceaan: hoeveel is het en wat gebeurt ermee? Niemann is senior onderzoeksleider bij het NIOZ en hoogleraar Microbiële en isotopenbiogeochemie aan de Universiteit Utrecht. Zijn eerdere werk wijst op aanzienlijke concentraties van verschillende soorten nanoplastics in zowel oppervlaktewateren als de diepzee.
Illustration for NanoMare project. (Credit: Helge Niemann/NIOZ)
Nanoplastics, uiterst kleine snippertjes zwerfvuil kleiner dan 1 μm, zijn pas recent ontdekt in de mariene wereld. Hun kleine afmetingen maken het vrijwel onmogelijk om hun verspreiding of hoeveelheid te meten, laat staan om te onderzoeken of er microben zijn die deze deeltjes kunnen afbreken. Niemanns onderzoeksteam is het voor het eerst gelukt om hier met ultragevoelige methoden onderzoek naar te doen.
Aanzienlijke concentraties nanoplastics
Niemann: “Voorlopige resultaten wijzen op aanzienlijke concentraties van verschillende soorten nanoplastics in zowel oppervlaktewateren als de diepzee. Dat kan betekenen dat nanoplastics een substantieel deel uitmaken van alle plastic afval in de oceaan.” Ook werd duidelijk dat er mariene microben zijn die plastic kunnen degraderen. Daarbij tekent Niemann wel aan dat deze microben, die erg belangrijk zijn voor het gezond houden van het mariene ecosysteem, op hun beurt mogelijk ook weer negatief beïnvloed kunnen worden door nanoplastic.
Van kustwater tot open oceaan en diepzee
Met de nu toegekende Europese subsidie gaat Niemanns team experimenten uitvoeren in zee. We gaan heel veel monsters nemen uit sediment en zeewater, van kustwater tot in de open oceaan, en van vlak onder het wateroppervlak tot in de diepzee.” Met vele experimenten in zee en in het laboratorium moet het project NanoMare veel meer duidelijkheid opleveren over nanoplastics in zee. Hoe veel het is en hoe het is verdeeld, maar ook hoe plasticafbraak in zijn werk gaat. Van het moleculaire afbraakproces en de afbraakproducten tot de genen die zorgen dat bepaalde zeemicroben dit kunnen.
Onderzoeksbeurs voor vijf jaar
De subsidie komt van de European Research Council (ERC). De Advanced Grants waarvan Niemann er nu een krijgt, zijn bestemd voor ambitieus, baanbrekend langetermijnonderzoek van seniore wetenschapsleiders. Niemann krijgt het maximale bedrag van 3,5 miljoen euro verdeeld over een periode van vijf jaar.overstromings- en erosierisico’s. Een voorbeeld van zulke ecosystemen zijn schorren – in het Waddengebied kwelders genoemd. Deze begroeide gebieden liggen buitendijks en overstromen regelmatig met zeewater.