16 miljoen om de Nederlandse delta leefbaar te houden – ook als deze verandert
Delta’s en kustvlaktes zijn aantrekkelijke plaatsen om te wonen: vruchtbaar, vlak en bereikbaar vanuit zee. Deze gebieden zijn echter ook kwetsbaar voor klimaatverandering en zeespiegelstijging. Om beter te kunnen voorspellen hoe delta’s zich ontwikkelen is grondige kennis nodig van biogeomorfologie – hoe organismen, stromingen, golven en water- en zandafvoer samen het deltalandschap vormen. Vandaag werd bekend gemaakt dat Δ-ENIGMA, een project dat zich richt op deze vorming van het deltalandschap, een van de projecten is dat gefinancierd gaat worden vanuit de NWO Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur (GWI) call. Het project gaat tien jaar duren en ontvangt hiervoor 16 miljoen euro.
Illustratie van Delta ENIGMA.
Samenwerking
Het project is een samenwerking tussen Universiteit Utrecht, NIOZ, de TU Delft, Universiteit Twente, Wageningen Universiteit, Deltares en TNO. Biogeomorfologie staat centraal in Δ-ENIGMA. Het programma voorziet infrastructuur om de Nederlandse Delta intensief te bemeten en experimenteel te onderzoeken. Hierdoor kan de toekomst beter voorspeld worden en blijft de Nederlandse Delta leefbaar, ook als deze verandert.
“Wij beschikken nog niet over de modellen om veranderingen van delta’s in de komende jaren tot decennia nauwkeurig te voorspellen, vooral omdat onze kennis van de interactie tussen fysische en ecologische processen bij het ontstaan van delta's ontoereikend is,” vertelt Gerben Ruessink, projectleider van Δ-ENIGMA en hoogleraar aan de Universiteit Utrecht.
Belangrijke investeringen kustonderzoek
Meer dan 2,5 miljoen euro zal worden besteed aan een uitbreiding van de apparatuur voor onderzoek van het NIOZ. Met deze investeringen zal het NIOZ een leidende rol hebben in het biologische deel van het onderzoek. De nieuwe apparatuur biedt unieke mogelijkheden om de effecten van klimaatverandering op planten en dieren te bestuderen die onze duinen, slikken en schorren/kwelders vormen. Daarmee krijgen we inzicht in hoe klimaatverandering de landschappen beïnvloedt die zo belangrijk zijn voor de kustverdediging en de Nederlandse biodiversiteit.
Open data en labs
In de tien jaar dat het project loopt, bouwt het project een database van metingen op die vrij beschikbaar is voorwetenschappers, beleidsmakers en delta-managers. “∆-ENIGMA zal de nationale en internationale samenwerking versterken omdat de verzamelde gegevens open en FAIR zijn en de laboratoriumfaciliteiten voor anderen toegankelijk zullen zijn,” aldus Ruessink.
Nederlandse bijdrage aan Europese onderzoeksinfrastructuur
“Met deze subsidie kunnen we gespecialiseerde apparatuur aanschaffen waarmee we de effecten van verschillende menselijke ingrepen aan de Nederlandse delta beter kunnen inschatten,” aldus prof. Tjeerd Bouma, Universiteit Utrecht en Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). “Denk bijvoorbeeld aan drones en 3D laserscanners voor metingen in het veld, maar ook aan de bouw van wereldwijd unieke labfaciliteiten om de effecten van de aankomende klimaatverandering in detail te kunnen onderzoeken.” Nederland levert daarbij een belangrijke bijdrage aan de Europese onderzoeksinfrastructuur voor rivier-zeesystemen, DANUBIUS-RI. Daarnaast verwachten we ook dat veel Europese collega-onderzoekers deze nieuwe faciliteiten bij het NIOZ gaan gebruiken.
Over NWO-GWI
Grootschalige wetenschappelijke infrastructuur is essentieel voor de Nederlandse wetenschap. Het kan gaan om zeer gespecialiseerde apparaten, zoals grote telescopen, hoge veldmagneten of geavanceerde sensoren en meetnetten noodzakelijk voor biologisch en aardwetenschappelijk onderzoek. Maar ook om 'virtuele' faciliteiten, zoals omvangrijke databanken, wetenschappelijke computernetwerken, of om data- en monstercollecties. “Investeringen in grootschalige infrastructuur dragen bij aan de internationale positie van Nederland als kennisland. Wetenschap en onderzoek kunnen niet zonder de juiste wetenschappelijke infrastructuur,” aldus minister Robbert Dijkgraaf (OCW).