SIBES 2025

Ik ben Suzan de Wit, vierdejaarsstudent Toegepaste Biologie aan de HAS green academy. Door mijn stage bij het benthoslab van het NIOZ kreeg ik de kans om mee te gaan op deze SIBES-trip. Twee weken lang heb ik mogen deelnemen aan dit unieke veldwerk, dat een belangrijk onderdeel vormt van het SIBES-project. Samen met een team van zes bootbestuurders, zes vrijwilligers en vier bemanningsleden hebben we de Waddenzee overgestoken van Griend naar Rottumeroog. Dit is mijn ervaring.

De gegevens die tijdens het SIBES-project worden verzameld, worden door veel onderzoekers en studenten van het NIOZ gebruikt om onder andere de bentische fauna en de korrelgrootte van het sediment van de intergetijdenmoddervlaktes in de Nederlandse Waddenzee in kaart te brengen. In totaal worden er gedurende een periode van zes weken (juni, augustus en september) ongeveer 4500 bemonsteringspunten verzameld.

Het doel van deze expeditie in augustus was om in de buurt van Griend te beginnen en zo ver mogelijk naar het oosten te gaan. Het idee was simpel: hoe verder we konden komen, hoe beter. En dat is absoluut gelukt!

Twee weken lang hebben we met een team van 16 mensen op de RV Wim Wolff geleefd en gewerkt, waarbij een deel van de bemanning halverwege de reis werd vervangen. Samen eten, werken en ontspannen zorgde voor een geweldige sfeer aan boord. Dankzij de heerlijke maaltijden van onze kokkin Sabine hadden we altijd genoeg energie, en onze expeditieleider Dennis Mosk hield ons op koers met een duidelijk en goed gestructureerd dagschema.

Elke dag gingen we het water op, waarbij elk team zijn eigen route uitstippelde. Stap voor stap trokken we verder naar het oosten. Met de speciale apparatuur van het NIOZ, die speciaal voor dit project was ontwikkeld, verzamelden we op elke coördinaat sediment, benthos en, indien aanwezig, schelpdiermonsters. Elk monster kreeg een uniek poskey-nummer toegewezen, werd samen verwerkt en opgeslagen op het achterdek van de Wim Wolff.

Op sommige stations hebben we tijdens eb ook te voet monsters genomen. Over het wad lopen terwijl je aan het werk bent, is echt iets bijzonders. Je neemt niet alleen monsters, maar je ziet en voelt ook het soort sediment om je heen. Onderweg van het ene punt naar het andere kom je veel details en organismen tegen die je vanaf de boot nooit zou opmerken.

Natuurlijk waren er ook uitdagingen onderweg, zoals technische problemen en de krachten van de natuur. Tijdens de eerste twee dagen konden we bijvoorbeeld niet het wad opgaan vanwege de harde wind, het was windkracht 8. Dat betekende dat we aan boord van de RV Wim Wolff moesten blijven, die heen en weer schommelde op de golven. Maar we hebben de tijd goed benut om ons voor te bereiden op de komende dagen. Later, in de haven van Lauwersoog, kregen we te maken met een technisch probleem: de rubberboten konden doorgaan met het nemen van monsters op het wad, maar de RV Wim Wolff zelf moest gerepareerd worden. Gelukkig werd het probleem snel opgelost in de haven, net op tijd om met het juiste getij richting Simonszand te varen!

Dit klinkt (en is) hard werken, maar daarnaast was er ook tijd om te ontspannen. We speelden spelletjes, keken films of zaten gewoon buiten te genieten van het prachtige uitzicht over de Waddenzee. Op sommige avonden namen we zelfs een verfrissende duik tijdens eb, een perfecte manier om af te koelen na een lange dag werken.

Al met al waren het twee zeer geslaagde weken waarin ik veel heb geleerd over de wonderen van de Waddenzee. Het is altijd dezelfde zee, maar toch voelt het elke dag anders. Elke dag omringd door ander weer, andere eilanden en andere uitzichten maakt het bijzonder om elke keer weer het water in te kunnen gaan.

SIBES (Synoptic Intertidal BEnthic Survey) is a systematic long-term ecological time series programme for organisms that live in or on intertidal mudflats, the so-called benthos. Every year the abundances and distribution of benthic organisms is mapped across the entire Dutch Wadden Sea. The systematic monitoring data are an essential component of many studies like WATLAS explaining how animals (birds, fish) distribute, and how their survival prospects depend on habitat use. SIBES is the largest annual sampling campaign in the world, setting the standard for the way benthic organisms are sampled on mudflats worldwide.