Onderwaterrobot biedt helpende handen in de diepten van de oceaan

Een Remotely Operated Vehicle (ROV) is een geavanceerde robot die taken op de oceaanbodem kan uitvoeren. Hij is via een lange kabel verbonden met een onderzoeksschip en wordt vanaf daar door piloten bestuurd. Het NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek) heeft het Noorse technologiebedrijf Kystdesign gecontracteerd om de ROV te bouwen. Op dinsdag 28 januari hebben NIOZ-directeur Han Dolman en Tore Nedland, directeur van Kystdesign, het contract getekend voor de bouw van de onderwaterrobot, die naar verwachting over twee jaar zal worden opgeleverd.

De onderwaterrobot ‘Supporter 6000’, die wordt aangeschaft voor de hele Nederlandse mariene onderzoeksgemeenschap, heeft een dieptebereik tot 6000 meter onder zeeniveau. “We hebben momenteel niets vergelijkbaars beschikbaar voor de Nederlandse wetenschappelijke gemeenschap”, legt Gert-Jan Reichart, hoofd van de afdeling Ocean Systems van het NIOZ, uit. "De robot is uitgerust om het werk van mensen op grote waterdieptes over te nemen. Met zijn zes hoge-resolutiecamera's en sterke grijparmen vormt hij onze ogen en armen onder water. Een van die armen kan langs zeven verschillende assen draaien. Dat is meer dan een menselijke arm kan bewegen. De ROV is ook uitgerust met een zogenaamde Atlas-arm, die zo sterk is dat hij scheepswrakken kan openbreken voor archeologen of stukken rots kan afbreken voor geologen."

Er zijn nog verschillende andere functies die de robot tot een hightech laboratorium voor de diepzee maken. Reichart: “De ROV biedt ons onderzoekers een helpende hand op de oceaanbodem. Hij kan sediment wegblazen om het zicht te verbeteren, heeft een vacuümbuis om kleine zeedieren op te zuigen, kan 3D-scans maken, heeft Multi Beam-instrumenten voor het in kaart brengen van de zeebodem en kan niet alleen de temperatuur van diepzee-hydrothermale bronnen meten, maar ook monsters nemen om te bepalen welke metalen aanwezig zijn.”

De ROV krijgt een rol toegewezen aan boord van de RV Anna Weber-van Bosse, het toekomstige vlaggenschip van de Nederlandse onderzoeksvloot. Het is gefinancierd met een subsidie uit het fonds voor grootschalige wetenschappelijke infrastructuur. Reichart legt uit dat het Nederland van een tijdperk van observaties naar een tijdperk van ‘hands-on’ experimenten in de diepzee zal brengen. “We zullen experimenten kunnen uitvoeren waarvoor mariene onderzoekers tot nu toe afhankelijk waren van buitenlandse expedities. Denk bijvoorbeeld aan het werken met stabiele isotopentracers, waarbij je diepzeekoralen en -sponzen met een doos afdekt en vervolgens bijvoorbeeld isotopisch gemerkte suiker of kooldioxide toevoegt. Zo kunnen we vaststellen wie wie eet in de diepzee, wat belangrijk is voor het begrijpen van de ecologie van de diepzee.”

Met een lengte van drie meter en een gewicht van 4,5 ton heeft de ROV een speciale lier en kraan nodig die op het dek van de Anna Weber-van Bosse worden gemonteerd. "De nieuwe ROV wordt bevestigd aan een dikke kabel voor de stroom- en glasvezelverbindingen, zodat we onder water zeer nauwkeurig kunnen werken. Maar daarvoor hebben we speciaal opgeleide piloten nodig om de robot te ‘besturen’, zoals dat heet“, zegt Reichart. ”Twee van hen zullen werken in het nieuwe Robotics Centre van het NIOZ. De gloednieuwe RV Anna Weber-van Bosse zal deze geavanceerde onderwaterrobot vanaf medio 2026 ter beschikking stellen aan de hele Nederlandse mariene onderzoeksgemeenschap."