Education@NIOZ: Marine Masters Summer Course 2025

~Geschreven door Ilse Winckers, MSc-student Mariene Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht~

Deze zomer bood de NIOZ-cursus opnieuw de unieke kans om te verblijven in een historisch zeilschip: ‘De Texelstroom’. Op korte afstand van het NIOZ kruipen 12 studenten (en 1 verantwoordelijke Henko van het NIOZ) in knusse kooien, drijvend langs bioluminescente algen en kwallen. Heel veel kwallen. Onschadelijke, schattige kwallen (de blauwe tenminste). Omdat de boot vrij smal is, zitten we dicht op elkaar rond de tafel te praten of chillen we op het dek, genietend van het zonlicht en springend in de oceaan voor onze deur om te zwemmen. 

Elke ochtend worden we wakker midden in de natuur van Texel, terwijl de zon opkomt uit de Waddenzee en de NIOZ-schepen verlicht. Dat zorgt voor prachtige zonsondergangen en sterrenkijken!

~Geschreven door Kim Grunschel, masterstudent Engineering Geohazards aan de RWTH Aachen~

Op zaterdag werd er een geologische excursie in het zuidwesten van Texel georganiseerd. Het weer was perfect: zonnig en warm. We begonnen met een fietstocht naar de supermarkt om snacks in te slaan voor onze picknick later op de dag. Daarna fietsten we verder tot we uiteindelijk bij de bunker bij de Loodsmansduin aankwamen, waar we een prachtig uitzicht hadden over de verschillende duinruggen. Rond lunchtijd vonden we een gezellig plekje in de duinen voor een picknick, waar we op de eerste rij zaten voor een drama met meeuwen. Er liepen zelfs pluizige kuikentjes rond! Super schattig. Tijdens onze fietstocht en wandeling naar het strand kwamen we een reeks houten palen tegen. Deze markeren waar de kustlijn vroeger lag en laten zien hoe dynamisch en veranderlijk deze kustomgeving is. Daarna besloten een paar van ons om op het strand te blijven voor een verfrissende duik. Al met al was het de perfecte combinatie van wetenschap, zon en zee.

~Geschreven door Milena Mairamhof, masterstudent Moleculaire Microbiologie aan de Technische Universiteit Graz, en Ayva Jacinto, bachelorstudent Meteorologie, Oceanografie & Klimaat aan de Universiteit van Aveiro~

Op deze dag waren we vroeg klaar met de excursie en Levi wist een geweldige plek om te zwemmen. We pakten onze fietsen en vertrokken. Het platteland was adembenemend. De duinen en heuvels zagen er fantastisch uit – ook al was het een beetje moeilijk om er te fietsen, maar we hadden genoeg motivatie om door te zetten. Na 20 minuten fietsen terwijl we naar muziek luisterden, kwamen we eindelijk aan. Het strand was ongelooflijk. Er waren prachtige hoge golven. Gewoonweg adembenemend. We renden meteen de zee in. Het water was verrassend warm. We hadden veel plezier met het ontwijken van de nogal ruwe golven en het voorkomen dat we door de stroming werden meegesleurd. We droogden in de zon voordat we teruggingen voor het avondeten. De beste middag ooit.

Strandtent Paal 17 – je moet er echt heen!!!

~Geschreven door Karolin Schriever, masterstudent bio-informatica aan de Universiteit van Hamburg, Rebecca Gorniak, masterstudent mariene biologie aan de Universiteit van Bremen, Anna Brisset, masterstudent mariene geowetenschappen aan de Universiteit van Bremen en Isabelle van Poeteren, masterstudent aquacultuur en mariene hulpbronnenbeheer aan de Universiteit van Wageningen~

Onze dag begon om 9 uur op het onderzoeksschip Wim Wolff. Uitgerust met veiligheidslaarzen, helmen en reddingsvesten voelden we ons erg professioneel en meer dan klaar om te beginnen met het nemen van monsters voor het methaanproject. Vanuit de haven van NIOZ voeren we langs een transect dat het Marsdiep doorkruist, waar we verschillende stops maakten om met de CTD watermonsters te nemen op verschillende dieptes. Het was erg gaaf om de monsters direct in het kleine laboratorium aan boord te kunnen verwerken! Nadat het werk gedaan was, genoten we van onze lunch op het dek in de zon en konden we zelfs in de verte zeehonden zien. Nadat we onze vriendelijke kapitein en bemanning hadden bedankt voor hun gastvrijheid en de praktische ervaring die we hadden opgedaan, verlieten we de boot om de monsters verder te verwerken in het laboratorium.

~Geschreven door Hannah Gliboff, MSc-student Eilanden & Duurzaamheid / Duurzaam Visserijbeheer aan de RUG en de Universiteit van Las Palmas op Gran Canaria~

Na een paar dagen van colleges, kennismakingen en veldwerk zijn we begonnen met onze groepsprojecten. Mijn groep analyseert stabiele isotopen in mariene bentische organismen die woensdag zijn verzameld op de Mokbaai-wadplaat. We hebben in totaal 34 exemplaren verzameld, variërend van schelpdieren zoals Mya arenaria, Pacifische oesters (Magallana gigas), slakken (Littorina littorea) en polychaeten zoals Alitta virens, tot algen en sedimentmonsters. In het laboratorium hebben we monsters genomen van elk exemplaar en deze voorbereid om te worden gevriesdroogd en verpulverd. 

Vandaag zijn we begonnen met het malen van de gevriesdroogde monsters, om een homogeen poeder te verkrijgen waarmee we consistente metingen van het stikstof- en koolstofgehalte kunnen uitvoeren. Waarom? Omdat koolstof en stikstof beide in verschillende vormen voorkomen, zogenaamde isotopen. Zogenaamde zware isotopen, zoals ¹³C en ¹⁵N, hebben een extra neutron en vereisen iets meer energie om te verwerken, waardoor organismen tijdens metabolische processen bij voorkeur lichtere isotopen gebruiken. Dit leidt tot isotopische fractionering, waarbij de verhouding tussen zware en lichte isotopen toeneemt naarmate je hoger in de voedselketen komt. Door de isotopen van organismen in een ecosysteem te analyseren, kunnen we hun trofische relatie tot elkaar onderzoeken: wie eet wat en hoeveel? 

Op dit moment verwerkt de isotopenverhoudingsmassaspectrometer (IRMS) in het Benthos-lab onze monsters en morgen zijn de gegevens klaar om te worden geanalyseerd. We zijn benieuwd naar de resultaten! Ondertussen geniet ik van het weer door te hardlopen, te fietsen en zee paddenstoelen op te scheppen die lui voorbij drijven. 

~Geschreven door Kim Grunschel, masterstudent Engineering Geohazards aan de RWTH Aachen~

Met onze rubberen laarzen aan begaven we ons bij eb naar de Mokbaai. We liepen door het wad, waarbij onze laarzen soms wegzakten en vast kwamen te zitten. Ons doel? Het verborgen leven onder het oppervlak van het wad verkennen, de bentische dieren. We namen monsters van de modder, die we in een zeef deden en met zeewater wegspoelden, waardoor de dieren die daar leefden zichtbaar werden. We verzamelden meer dan 30 verschillende diersoorten, waaronder wormen, kokkels, kleine garnalen en zeewier. Daarna gingen we naar het lab om monsters te nemen voor de stabiele-isotopenanalyse waar een van de groepen later deze week aan werkt, met als doel het voedselweb van de Waddenzee te ontrafelen.

~Geschreven door Milena Mairamhof, masterstudent Moleculaire Microbiologie aan de Technische Universiteit Graz, en Ayva Jacinto, bachelorstudent Meteorologie, Oceanografie & Klimaat aan de Universiteit van Aveiro~

De helft van de deelnemers ging naar de Slufter, een enorm kweldergebied met planten zoals de zeekraal en waterintredingen. Het landschap was prachtig! We liepen allemaal van de duinen naar de zee en zagen zelfs een paar paarden. Overal lagen prachtige schelpen. Onderweg verzamelden we sediment (zand) naast verschillende Salicornia-plekken, algen en zeewatermonsters. Op de foto's zie je Milena die droog zand verzamelt om vervolgens te analyseren op oxalotrofe bacteriën die in de buurt van Salicornia-planten voorkomen. Iedereen was erg aardig en we hadden veel plezier met het graven met lepels.

~Geschreven door Maximiliane Scheller, masterstudent biologie aan de Technische Universiteit München~

Op dag twee en drie kregen we de kans om mee te gaan op het onderzoeksschip Wim Wolff! Met veiligheidslaarzen, reddingsvesten en helmen mochten we het schip verkennen. Vanaf het eerste waypoint hebben we de boxcorer in het water gelaten om sedimentmonsters te nemen van de bodem van de Waddenzee.

De bemanning van het schip heeft goed werk geleverd door de zware instrumenten die we nodig hadden om de bodem te bereiken, klaar te zetten. Een kraan tilde de boxcorer vanaf het schip in het water. De boxcorer werd met een touw naar beneden gebracht.

Ayva en ik drukten op de knoppen van een computer op de brug om de locatie, diepte en sondnamen te verzamelen om ons wetenschappelijk onderzoek van het sedimentmonster te documenteren. We konden ook met kapitein Maarten Stenneberg praten over de technische instrumenten, die ik erg fascinerend vind.

Nadat de boxcorer uit het water was gehaald, begonnen de studenten de samenstelling van het oppervlak te schatten. Is het gemaakt van klei, zand, modder? Dan begint een heel spannend deel. De sedimentbrokken werden met zeewater gespoeld om de levende fauna erin te onderzoeken.

Later namen we watermonsters met een CTD om de micro-organismen die in de waterkolom leven eruit te filteren. We moesten de met zeewater gevulde buizen openen om een deel ervan af te tappen voor het filterapparaat, dat in het natte laboratorium aan boord van het schip is geïnstalleerd.

Al met al was het een geweldige kennismaking met hoe wetenschappelijk onderzoek op een onderzoeksschip wordt uitgevoerd. We hadden een behulpzame, vriendelijke bemanning en veel plezier!

~Geschreven door Meike Hartog, MSc-student Bio-Inspired Innovation aan de Universiteit Utrecht~

Na het ontbijt gaan we meteen naar de inleidende colleges over alle aspecten van het zeeleven en de Waddenzee. Vanwege de grote verscheidenheid aan academische achtergronden van de studenten werd er een spoedcursus gegeven over verschillende mariene onderwerpen. Als bioloog heb ik fascinerende nieuwe inzichten opgedaan in verschillende mariene disciplines. Dankzij het mooie weer vonden de projectpresentaties plaats in de haven. Er werden zes verschillende projecten met een breed scala aan onderwerpen geïntroduceerd, van het modelleren van vloedgolven tot het bestuderen van de microfauna in sedimenten. Voor elk wat wils dus. Naast het feit dat we buiten waren, was het indrukwekkend om het onderzoeksschip te zien waarop we de komende dagen zullen werken en dat we zullen bezoeken. Hoewel iedereen 's avonds moe was, dwongen de meeste studenten zichzelf om wakker te blijven voor het geval de zeeglinstering weer zou verschijnen. Toen we inderdaad het signaal kregen, haastten we ons naar de haven. En ja, het was absoluut magisch, een ervaring om nooit te vergeten.